Kreekraksluizen na de renovatie

Artikel vakblad Boomzorg
woensdag 22 september 2021
Auteur: Ellen Klein Breukink

Alles groeit en bloeit langs het Schelde-Rijnkanaal

Afgelopen winter en voorjaar plantte Boomrooierij Weijtmans in opdracht van Rijkswaterstaat in de provincie Zeeland duizenden nieuwe bomen en struiken op de 6 kilometer lange landtong tussen het Schelde-Rijnkanaal en het Spuikanaal. Deze vervingen de populieren die vanwege de veiligheid waren gerooid en uitgedund. Nu het project is afgerond en de zomer in volle gang is, lopen verscheidene planten en bomen al flink uit.

De populieren moesten eind 2019 met spoed gekapt worden vanwege de snel achteruitgaande conditie, vertelt Patrick van Iersel, adviseur Duurzame Leefomgeving bij Rijkswaterstaat Zee en Delta. 'Ze vormden een gevaar voor de veiligheid van schippers en fietsers. Dat neemt niet weg dat we snel nieuwe bomen moesten planten, vooral omdat de weggehaalde exemplaren de scheepvaart bescherming boden tegen de wind. Deze nieuwe bomen zijn nu nog redelijk klein, maar hebben binnen een paar jaar hetzelfde windvangende vermogen als de oude bomen.'

Circulaire economie

Het werd niet zomaar een bomenvervangproject, vertelt Stephan Roos, projectleider van Rijkswaterstaat. 'Rijkswaterstaat heeft zichzelf duurzaamheidsdoelen gesteld. Zo willen wij in 2030 volledig energieneutraal zijn en streven wij naar een circulaire economie. Daarom werken wij zoveel mogelijk aan een duurzame leefomgeving, ook hier bij het Schelde-Rijnkanaal. We streven naar een dusdanige inrichting van onze bermen en bospercelen, dat ze toekomstbestendig zijn en ook optimaal bijdragen aan de biodiversiteit en de kwaliteit van het landschap.'

Herplantplan

Ook Patrick van Iersel was een voorstander van een bos dat lange tijd in stand blijft en aan verschillende behoeften voldoet. 'Daarom hebben we een omvangrijk herplantplan gemaakt. Er zijn duizenden nieuwe bomen en struiken van verschillende soorten geplant, zoals fladderiep, veldesdoorn, zomereik, haagbeuk, ratelpopulier, lijsterbes, hazelaar, meidoorn, sleedoorn en liguster.'

Robuuster

Stephan Roos vult Van Iersel enthousiast aan: 'De grotere bomen, zoals de esdoorn, iep en populier, zorgen voor meer structuur en variatie in het landschap. Bovendien maakt de diversiteit van de bomen en struiken de beplanting robuuster. Dit beschermt tegen boom- en plantziekten. Zo kunnen we in de toekomst rigoureuze houtkap voorkomen. Ook is een gevarieerd landschap goed voor de dieren in het gebied. En, het mooie is: het hout van de gekapte bomen hebben we verkocht aan partijen die het op een hoogwaardige manier verwerken, bijvoorbeeld tot meubels.'

Ecologische zone

In ieder geval is er tijdens de werkzaamheden zo veel mogelijk rekening gehouden met de dieren, laat Van Iersel weten. 'Het gebied is een ecologische zone tussen Antwerpen en de Kreekraksluizen. Vanwege de vleermuizen hebben we niet alle bomen in één keer weggehaald, maar laten we de komende jaren nog een rij staan. Deze rij dient als navigatiespoor op hun voedselvoorzieningsroute. Ook hebben we rekening gehouden met het broedseizoen en hebben we bomen met holen en nesten van buizerds gemarkeerd om deze te sparen. Daarnaast hebben we nestkastjes opgehangen voor de vleermuizen.'

Niet alleen voor de sier

Dennis de Brouwer van Boomrooierij Weijtmans gaf leiding aan de uitvoeringswerkzaamheden van het bomenvervangproject. Ook hij kijkt tevreden op het project terug. 'In totaal hebben we een gebied van 7 hectare beplant. Als het straks zomer is en alles groeit en bloeit, zal je zien hoe mooi het is geworden. Dat wordt echt genieten voor de fietsers. Maar wat we hebben gedaan is niet alleen voor de sier. We hebben ook opnieuw profiel aangebracht in dichtgeslibde sloten. Deze kunnen het water nu weer goed afvoeren.'

Goed verzorgen

En nu? Geen omkijken meer naar de komende dertig jaar? 'Zeker wel', aldus De Brouwer. 'De komende jaren krijgt dit bosperceel onze speciale aandacht. We geven de bomen en planten in droge periodes extra water en zorgen ervoor dat het onkruid niet gaat woekeren. Het bosperceel is nog kwetsbaar en heeft onze verzorging nodig om optimaal te kunnen ontwikkelen. Na twee jaar zijn de planten en bomen goed geworteld en dus weerbaarder.'

Over de winst van het project zijn Patrick van Iersel en Stephan Roos eensgezind: ze willen meer uit het groen halen dan alleen maar de noodzakelijke functies, zoals windbescherming langs een auto- of waterweg of de inpassing en beleving van de weg in de omgeving. 'Door samen met de betrokkenen uit de omgeving te bekijken wat de behoeften zijn en hoe je hier plannen voor kunt maken, wordt het aanleggen van een nieuw stuk beplanting meer dan een plichtmatige handeling en kun je meteen werken aan ruimtelijke kwaliteit en ecologie', besluit Roos.

Boomzorg: Artikel "Alles groeit en bloeit..."

Lees ook - Projecten: revitalisering bosgebied Kreekraksluizen