Iepenziekte vraagt om snel en gericht ingrijpen

Boomrooierij Weijtmans verwijdert zieke iepen in Delft. Projectleider Dennis de Brouwer vertelt hoe dit project afgelopen zomer is aangepakt.

De iepenziekte is een bekend fenomeen in Nederland. Om verspreiding van de ziekte te voorkomen is het belangrijk dat mensen een zieke iep melden. Het gaat om bomen die in de eigen tuin én in de openbare ruimte staan. Een zieke iep moet zo snel mogelijk worden verwijderd. Boomrooierij Weijtmans is een gecertificeerd Iepenaannemer en moet regelmatig op pad om dergelijke iepen te rooien; de afgelopen zomer onder meer in de stad Delft.

'Boomrooierij Weijtmans heeft in opdracht van de gemeente Delft 210 iepen verwijderd, verspreid over de hele stad', vertelt projectleider Dennis de Brouwer. 'Op de meeste locaties waar wij aan het werk moesten, stonden meerdere iepen in elkaars nabijheid. De kans op verspreiding van de iepenziekte is daardoor groter. Om verspreiding te minimaliseren, is het zaak om in een vroeg stadium actie te ondernemen. Doordat zowel de gemeente Delft als wij direct handelden, is onnodige verspreiding van de ziekte voorkomen.'

'Om verspreiding van de iepenziekte te minimaliseren, is het zaak om in een vroeg stadium actie te ondernemen'

Meerdere ploegen

Bij dergelijke rooiprojecten gaat De Brouwer als projectleider altijd eerst op locatie kijken. 'Ik neem daar zelf een kijkje en stel vast welke machines geschikt zijn om de te verwijderen bomen veilig en efficiënt weg te halen', vertelt hij. 'Omdat het aantal aangetaste iepen wekelijks toenam, ben ik voor dit project meerdere keren de stad rond gereden. Dat resulteerde in drie rooilijsten. Op een viewer, een digitale kaart, geef ik aan welke bomen verwijderd moeten worden en welke rooiploeg op welke locatie aan de slag moet.'

Waar mogelijk zette Weijtmans vaste ploegen in. 'De ploeg die de boom bovengronds verwijdert, bestaat uit vier medewerkers. Die wordt direct opgevolgd door een stobbenfreesploeg en een ploeg die freesafval ontgraaft en straatzand of teelgrond aanbrengt', licht De Brouwer toe. 'Indien nodig wordt de betreffende boomspiegel in verharding dicht bestraat en de opgedrukte verharding hersteld. Op drukke plaatsen is te allen tijde aanvullende verkeersbegeleiding door één of meerdere verkeersregelaars. In totaal zijn er op de locaties acht tot tien medewerkers werkzaam.'

Lees verder onder de afbeelding

Efficiënt

De Brouwer noemt het project een mooi voorbeeld van de efficiënte werkwijze van Boomrooierij Weijtmans. 'Alle bomen die gerooid zijn stonden op locaties waar het lastig werken was', zegt hij. 'We konden er niet even naartoe om snel bomen om te zagen. Het ging vooral om grotere exemplaren die gecontroleerd in stukken naar beneden gehaald moesten worden. De veiligheid staat voorop en die is zo het best gewaarborgd.' Ook het verkeer moest erlangs kunnen terwijl de bomenrooiers bezig waren. 'Op de meeste plaatsen konden we een halve baan van de weg afzetten', vertelt de projectleider. 'Als we ontsluitingswegen hadden afgesloten, zou heel Delft op zijn kop hebben gestaan door verkeersopstoppingen.'

'Omdat alle besmette bomen op een viewer werden aangegeven, konden de ploegen op hun tablet in één oogopslag zien waar ze moesten zijn'

Telkens gingen er drie tot vier ploegen van Boomrooierij Weijtmans als een soort treintje naar een locatie waar gewerkt moest worden. 'Omdat alle besmette bomen door mij op een viewer zijn aangegeven, konden de ploegen op hun tablet in één oogopslag zien welke bomen zij moesten verwijderen', vertelt De Brouwer. 'Ik denk dat het hele project alles bij elkaar een maand heeft geduurd. Omdat dit een spoedklus was, moesten we snel in actie komen. Maar door onze capaciteit wat betreft medewerkers en materieel gaan ook dat soort klussen ons goed af.'

Protesten

Waar bomen worden gekapt wordt vaak ook geprotesteerd. De Brouwer heeft daar in Delft niks van gemerkt. 'Ik weet dat de gemeente vooraf gecommuniceerd heeft met de bewoners over wat er stond te gebeuren. Toch komen er in enkele gevallen mensen tijdens onze werkzaamheden protesteren. Recent moesten we bijvoorbeeld in Tilburg uitrukken om een noodkap uit te voeren. Tijdens de kapwerkzaamheden ging er een vrouw voor de boom staan om die te beschermen. We gaan dan altijd eerst met de betreffende persoon in gesprek om tot een oplossing te komen.' Als dat niet werkt, treedt de gemeente op om de boel te sussen. Gelukkig is dat volgens De Brouwer echter zelden nodig. 'In Tilburg was de boom door onze medewerkers al ontdaan van de kroon en daardoor veiliggesteld. In overleg met onze opdrachtgever was hier besloten om de kap van de stam uit te stellen.'

Lees verder onder de afbeelding

'Als iepen zijn aangetast door de iepenziekte, zoals deze monumentale bomen, kun je helaas niet anders dan ze te rooien'

Tevreden

Over het project in Delft is De Brouwer tevreden. 'Het is allemaal voorspoedig gegaan', zegt hij. 'Hoewel ik bij een boomrooierij werk, heb ik een passie voor bomen. Op diverse locaties was het toch wel zonde dat we enkele monumentale iepen moesten rooien. Dat was gewoon jammer. Maar als iepen zijn aangetast door de iepenziekte, zoals deze monumentale bomen, kun je helaas niet anders. Het besmettingsgevaar is door het rooien ook verminderd.' Overigens komen er volgens Den Brouwer op nagenoeg alle locaties waar ze gerooid hebben nieuwe bomen terug.

Meer zieke iepen

De projectleider is deze zomer op meerdere locaties werkzaam geweest om zieke iepen te verwijderen. 'Het is me opgevallen dat we dit jaar veel meer zieke iepen moesten weghalen dan vorig jaar.' In het hele land wordt een toename van de iepenziekte geconstateerd. Wat hiervan precies de oorzaak is, lijkt nog niet helemaal duidelijk. Bomenexpert Hans Kaljee noemde eerder klimaatverandering als mogelijke oorzaak. Doordat de zomers warmer worden kunnen de iepensprintkevers, die de schimmel verspreiden verantwoordelijk voor de iepenziekte, zich in een seizoen vaker voortplanten. En meer kevers betekent meer zieke bomen.

Boomrooierij Weijtmans is een erkend iepenaannemer. Alleen wanner een groenbedrijf is geselecteerd voor de Erkenningsregeling Iepenaannemer mag de onderneming zich bezig houden met het verwerken van door iepenziekte aangetaste bomen. Hiermee is gezekerd dat het rooien, afvoeren en verwerken op een veilige en verantwoorde manier zal plaatsvinden.

Dit artikel is geschreven door Sjoerd Rispens, redacteur bij vakblad Stad + Groen en is gepubliceerd op 12 november 2020.